علایم اندومتریوز در طی بارداری موقتا ازبین میرود، ولی با قطع پریودها در بائسگی علائم بطور دائم ازبین میرود.
عوامل خطر ساز جهت بوجود امدن اندومتریوز چیست؟ یا به عبارتی چه کسانی بیشتر در معرض اندومتریوز هستند؟
-کسانی که هرگز بارداری زایمان نداشتهاند
-شروع زودهنگام بلوغ
-یائسگی دیر هنگام
-ابتلای یکی از بستگان نزدیک مانند مادر،خواهر و خاله
-سیکلهای پریود کوتاه(معمولا زودتر از ۲۷ روز پریود شدن)
-درمعرض استروژن زیاد قرار گرفتن
-وزن پایین BMI کم
-مصرف الکل
-اختلالات آناتومی در رحم که خروج خون پریود با مشکل همراه شود
عوامل بالا بدین معنی نیست که هرکسی ویژگیهای بالا را دارد حتما اندومتریوز میگیرد بلکه به معنی مستعد بودن است
علت اندومتریوز چیست؟
📌کاشته شدن بافت دیواره ی داخلی رحم (اندومتر) در مناطق غیر طبیعی میتواند بدلیل جریان ِبرگشتی ِخون ِقاعدگی ،از طریق لوله های رَحِمی به داخل شکم و حفره ی لگن اتفاق بیفتد.
این تئوری قطعی نیست زیرا این اتفاق در همه ی خانمها می افتد ولی همه مبتلا به اندومتریوز نمی شوند.
📌وجود سلولهای چند خاصیتی(مولتی پتانسیل)در لگن
این سلولها میتوانند به بافت اندومتر تبدیل شده و اندومتریوز ایجاد کنند.
📌کاشته شدن ِمستقیم بافت اندومتر از طریق جراحیها در مناطق دیگر.برای مثال در محل برش ِمربوط به زایمان طبیعی یا سزارین.
📌اختلال در سیستم ایمنی خانمهای مبتلا که سبب رشد اندومتر در مناطق غیرمعمول میشود.
علت درد در اندومتریوز چیست؟
شدت درد در اندومتریوز متغیر است.در بعضی موارد خفیف و گاهی بسیار شدید میباشد که بستگی به مکان ِدرگیری دارد.دلایل زیر بعنوان علت درد عنوان شده اند:
📌کاشته شدنهای عمیق در اندومتریوز و کاشته شدن در مناطقی که تعداد زیادی عصب وجود دارد.
📌رها کردن ِموادی از نسج ِمبتلا که واسطه ی ایجاد درد هستند.
📌وقتی اندومتریوز اطراف یک بافت را گرفتار کرده و آن را تحت فشار قرار میدهد.
📌توجه داشته باشید که در اندومتریوز شدت بیماری با شدت درد ارتباط مستقیمی ندارد ،بعبارتی شدت درد علامتی از شدید بودن بیماری نیست.
آیا اندومتریوز نازایی میدهد؟
اندومتریوز یک بیماری لگنی است که در خانمهای نابارور شایعتر است.
در حدود هفتاد درصد از خانمهایی که اندومتریوز متوسط یا خفیف دارند،بدون مشکل باردار میشوند.
اندومتریوز به دلایل متفاوتی میتواند سبب ناباروری شود:
📌اثر بر ساختمان و آناتومی لگن
اندومتریوز میتواند با ایجاد کیست در تخمدان و چسبندگی بین رحم و تخمدان و سایر اعضا لگن همراه باشد.
این چسبندگی ها ،ساختمان و عملکرد طبیعی رَحِم و تخمدان را تحت تاثیر قرار میدهند.
📌اثرات هورمونی اندومتریوز
اندومتریوز میتواند با ترشح مواد التهابی اثرات منفی بر تخمک،اعضای لگنی و لانه گزینی جنین داشته باشد.
توجه داشته باشید که این عوارض در نوع شدید اندومتریوز شایعتر است.
آیا رژیم غذایی بر پیشگیری یا درمان اندومتریوز موثر است؟
دلایل علمی کافی بنفع تاثیر رژیم غذایی بر پیشگیری یا درمان اندومتریوز وجود ندارد.
در یکمطالعه دیده شد که مصرف سبزیجات و میوه ها با کاهش احتمال اندومتریوز و مصرف گوشت قرمز با افزایش آن همراهست ولی هنوز نیاز به مطالعات و بررسیهای بیشتر هست.
پزشکان چگونه اندومتریوز را تشخیص میدهند؟
تشخیص این بیماری برای متخصصین زنان از راههای زیر امکان پذیر است:
📌شرح حال بیمار و معاینه ی لگنی
وجود سابقه ی قاعدگی ها یا رابطه ی زناشویی دردناک،لکه بینی قبل از شروع عادت ماهیانه .
در معاینه ی لگنی وجود درد در هنگام معاینه و یا لمس ِبرجستگی های اندومتریوز در لگن .
📌سونوگرافی
سونوگرافی نمیتواند برای بررسی جسبندگی ها کمک کننده باشد ولی وجود نمای کیستهای اندومتریوز در تخمدان به تشخیص کمک میکند.
📌آزمایش خون
اندازه گیری CA125 میتواند کمک کننده باشد ولی یک آزمایش اختصاصی نیست.
📌جراحی لاپاروسکوپی
در واقع تشخیص قطعی اندومتریوز از طریق دید مستقیم با دوربین های مدار بسته در هنگام عمل لاپاروسکوپی امکان پذیر است.
در حین عمل از نسوج مشکوک نمونه گیری شده و بر اساس جواب آسیب شناسی،تشخیص قطعی داده میشود.
درمان با ازن تراپی، فقط با دمیدن ازن در مهبل به مدت ۳۰ ثانیه مشکلات ناشی از اندومتریوز حل میشود
درمان اندومتریوز چگونه است؟
درمان اندومتریوز دربرخی از موارد دارویی و در برخی موارد جراحی است.
انتخاب روش درمانی بستگی به علائم بیمار( شدت درد) دارد و اینکه تاکنون بارداری داشته یا مایل به بارداری است. پزشکان معمولا سعی میکنند از روشهای غیر جراحی بیماری راکنترل کنند، مگر انکه دربررسیها نیاز به مداخله جراحی ضروری باشد
📌درمان دارویی اندومتریوز:
استفاده از مسکن برای کاهش درد شامل مفنامیک اسید، بروفن یا ناپروکسن میباشد در صورت عدم بهبود درد میتوان نوع مسکن ضدالتهابی را عوض کرد.
دومین دسته داروها در درمان اندومتریوز داروهای هورمونی هستند که شامل قرصهای ضدبارداری، دستگاه میرنا، قرصها و امپولهای پروژسترونی میباشند.ازانجاییکه تغییرات هورمونی در تشدید علائم نقش دارند ، مصرف این داروها از تغییرات هورمونی بر روی بافتهای اندومتریوزی جلوگیری کرده و حتی در بعضی موارد به تضعیف( اتروفی) شدن ان کمک میکند و درد بیمار رانیز کم میکند